So sánh kiến trúc nhà 3 gian 2 chái truyền thống với thiết kế hiện đại TIN321039

Kiến trúc nhà 3 gian 2 chái là một loại hình kiến trúc nhà ở truyền thống của nước ta với những nét đặc trưng về cả kiến trúc và công năng. Với vẻ đẹp mộc mạc, khiêm nhường, thoáng mát mà rất tiện nghi, rộng rãi, nhà 3 gian 2 chái ngày nay vẫn còn được yêu thích và duy trì hình dáng ấy trong những ngôi nhà hiện đại bê tông cốt thép. Sự thay đổi đó phù hợp với sự phát triển của thời đại và là điều hiển nhiên.

Thế nào là kiến trúc nhà 3 gian 2 chái ?

Hình ảnh công trình kiến trúc nhà 3 gian 2 chái cổ truyền với mái cong đẹp mắt

Những ngôi nhà truyền thống có từ lâu đời ở nước ta hiện nay vẫn còn tồn tại nhưng khá ít, tuy nhiên những cái tên gọi cho những kiểu nhà truyền thống thì vẫn còn quen thuộc đối với mỗi người dân Việt Nam. Nhắc đến kiến trúc truyền thống thì không thể bỏ qua những cái tên như nhà 3 gian, nhà 3 gian 2 chái, nhà 5 gian 2 chái… Có lẽ phổ biến nhất vẫn là gian nhà 3 gian 2 chái là ngôi nhà truyền thống ở vùng nông thôn. Với kiến trúc đơn giản, hài hòa, kiến trúc nhà 3 gian 2 chái truyền thống hiện vẫn còn được yêu thích và đặc biệt là phù hợp với không gian yên bình ở sân vườn nông thôn. Vậy hiểu thế nào là nhà 3 gian 2 chái ?

Kiến trúc nhà 3 gian 2 chái với công năng đơn giản phân chia thành 3 khu chính và 2 chái nhỏ

Nhà 3 gian 2 chái hiểu theo ngôn ngữ hiện đại là nhà gồm có 3 căn phòng, cơi nới thêm 2 phòng nhỏ ở 2 đầu hồi, các phòng (gian) cân xứng hài hòa gọi là 3 gian 2 chái. Nói theo ngôn ngữ truyền thống thì đây là kiểu nhà 3 gian 4 mái với 2 mái phụ 2 đầu hồi gọi là 2 chái nhà. Mỗi chai nhà gồm có một hàng cột quân (có thể thêm một hàng cột hiên), các hàng cột này xoay vuông góc với hàng cột trong các gian chính.

Bố trí công năng cho kiến trúc nhà 3 gian 2 chái được tuân thủ theo nguyên tắc từ thời xưa

Định nghĩa theo công năng thì nhà 3 gian 2 chái là kiểu nhà có gian chính giữa là nơi thờ cúng gồm 1 bàn thờ tổ tiên, bên dưới là sập, phản, hay tủ chè, gian bên cạnh làm buồng ngủ, và 1 gian bên nữa để bàn ghế tiếp khách và đặt 1 giường phía trong cho con cái. Hai chái là 2 phòng nhỏ ở đầu nhà, đây là phòng ngủ nhỏ hoặc là nơi cất chứa lương thực, đồ đạc. Thường thì 3 gian chính sáng và rộng hơn 2 chái.

Đặc trưng kiến trúc nhà 3 gian 2 chái truyền thống

Những ngôi nhà 3 gian 2 chái truyền thống thường sử dụng vật liệu đơn sơ hầu hết đã có sẵn

- Nhà 3 gian 2 chái truyền thống thường xây bằng vật liệu mộc mạc như gỗ, tre, nứa, lá….thường là tận dụng những vật liệu sẵn có ở địa phương, những gia đình khá giả sẽ xây thêm bằng gạch tuynel 2 lỗ, cát, vôi, đất sét không nung, bùn trộn rơm…chứ không có vữa hồ như bây giờ, tuy nhiên chủ yếu gỗ là vật liệu chính. Thường thì kiến trúc nhà 3 gian 2 chái truyền thống sẽ sở hữu kiến trúc rất mộc mạc, giản dị của Bắc Bộ.

Những gia đình không có điều kiện thường sử dụng lá để lợp mái thay cho ngói 

- Kiến trúc mặt tiền: Phần mặt tiền của ngôi nhà 3 gian 2 chái  rộng thường 15 đến hơn 20m kéo dài (nên thường gọi là nhà ngang) được xây bằng gạch thô rồi quét vôi đơn giản. Mỗi gian có 1 cửa ra vào, cửa chính ở giữa, cửa cũng làm bằng gỗ. Còn 2 chái thì có 1 cửa ngách và mỗi chái có 1 cửa sổ. Màu sắc mặt tiền chủ yếu là màu vôi trắng và màu gỗ quét màu xanh hoặc để màu gỗ tự nhiên đơn giản, nhẹ nhàng, mộc mạc. Hiên nhà có khoảng rộng khoảng 1 đến 1.2m.

Kiến trúc nhà 3 gian 2 chái khang trang hơn, đẹp hơn với những gia đình có điều kiện

- Kiến trúc mái nhà: Kiến trúc nhà 3 gian 2 chái có thể là lợp ngói đỏ truyền thống, ngói âm dương đối với nhà khá giả hoặc có thể lợp bằng lá… nhìn chung với nhà 3 gian có thể là nhà 2 mái nhưng khi có thêm 2 chái thì chắc chắn là nhà 4 mái, 2 mái đầu hồi kích thước nhỏ hơn 2 mái chính. Mái nhà lợp trên khung vì kèo bằng gỗ đơn giản, với mái lá thì thường sẽ lợp 2 lớp cho chắc chắn.

- Thiết kế tường bao cho những ngôi nhà với 3 gian 2 chái truyền thống chính là hệ tường gạch cao hoặc hàng rào gỗ đẹp cổ điển kết hợp dây leo. Thêm vào đó là cổng sắt (đối với nhà xây tường gạch bao) và cổng bằng gỗ sang trọng có mái che (với nhà có hệ thống tường rào gỗ đẹp mắt). Ở thiết kế này, ngôi nhà sẽ toát lên sự mộc mạc, gần gũi và thân thiện với mọi người.

- Vật lý kiến trúc nhà 3 gian 2 chái:
Thông gió tự nhiên, tường và mái nhà thường trùm kín nhà do mưa rất nhiều, hơn nữa cửa đi và cửa sổ mở rất ít do an ninh ngừa trộm cắp nên chiếu sáng tự nhiên rất tối và kém sáng sủa, nhà ở thường hướng nam (đón gió nồm thổi mát vào mùa hè) và 2 chái phụ ở 2 đầu nhà sẽ là hướng đông tây chống hơi nóng mặt trời sáng và chiều. Trồng cây: trước nhà trồng cau (cau để đón gió nam mát) sau nhà trồng chuối (lá chuối ngăn bớt gió bấc lạnh mùa đông).

Đặc trưng của kiến trúc nhà 3 gian 2 chái truyền thống là sử dụng cửa sổ hạn chế

- Về kết cấu khung nhà:

Mặc dù về kiến trúc ngoại thất mộc mạc đơn giản nhưng nếu làm bằng gỗ lợp ngói thì kết cấu cũng tương đối phức tạp và yêu cầu độ chính xác cao. Nhìn chung kết cấu của kiến trúc nhà 3 gian 2 chái bao gồm: Cột nhà, Xà nhà, Câu đầu, kẻ, rường, bẩy, con lợn, các loại xà nằm ngoài khung, các kết cấu mái… Vì vậy để dựng một căn nhà gỗ đòi hỏi tay nghề cao và kinh nghiệm lâu năm.

Khung sườn gỗ, mộng và lỗ mộng (không dùng đinh), vì kèo gỗ đòn tay, rui mè, đòn vong, cột kê tán (không móng, cừ)… tùy theo điều kiện địa lý mà có thể nhà có kết cấu nâng sàn, nửa nhà sàn nửa nền đất hay trên nền đất nhưng không có lầu hay nhiều tầng. Mái nhà thường có độ dốc cao do hay dùng lá, tranh, ngói.(dốc lớn hơn 45 độ).

Một số cấu kiện chủ yếu trong kết cấu khung nhà 3 gian 2 chái truyền thống

Những vấn đề thường gặp khi xây dựng kiến trúc nhà 3 gian 2 chái truyền thống bằng gỗ:

+ Mối mọt làm hỏng cấu trúc gỗ

+ Tác động của môi trường (nắng, mưa, ẩm mốc…)

Tường nhà có thể bằng gỗ, trát đứng đắp đất hoặc xây gạch quét vôi, có hệ thống cửa “bức bàn” hay “cửa phố”. Nhìn chung kiến trúc ngoại thất của ngôi nhà rất mộc mạc giản dị thể hiện sự yên bình của vùng nông thôn với “cây đa, giếng nước, sân đình”, hàng xoan mái ngói đỏ…đây là linh hồn của hình ảnh Việt Nam ta ngày trước, mộc mạc khiêm nhường nhưng tiềm ẩn bên trong là sức sống mãnh liệt và lâu bền của cả một dân tộc.

Sự kết hợp giữa kiến trúc nhà 3 gian 2 chái truyền thống với chất liệu hiện đại ?

Thiết kế mặt bằng nhà 3 gian 2 chái hiện đại diện tích 200m2 với 2 phòng ngủ

Kiến trúc nhà 3 gian 2 chái hiện đại mái thái đỏ được xây dựng ở Phú Thọ

Hiện nay vẫn có nhiều gia đình yêu thích kiến trúc truyền thống và vẻ đẹp mộc mạc, bình yên của những ngôi nhà sân vườn 3 gian 2 chái mái ngói đỏ tươi nhưng với xu hướng hiện đại vật liệu gỗ khan hiếm đắt đỏ, các vật liệu truyền thống không được chắc chắn thì người ta xây dựng nhà theo kiểu dáng truyền thống 3 gian 2 chái nhưng sử dụng cách thức và chất liệu hiện đại, vì thế gọi là kiến trúc nhà 3 gian 2 chái hiện đại, đây là sự cách tân đáp ứng được nhu cầu về mặt thẩm mĩ cũng như về mặt công năng sử dụng tiện nghi của chủ đầu tư. Vậy đặc điểm của sự kết hợp này thể hiện như thế nào ?

Vì chỉ có 1 tầng nên khi xây nhà 3 gian 2 chái tiện nghi hiện đại cần diện tích sàn khá rộng, khoảng từ 150 đến hơn 200m2 tùy vào nhu cầu của chủ đầu tư.

Về mặt kiến trúc, bản thân ngôi nhà 3 gian 2 chái có kiểu dáng đặc trưng là rộng về kích thước mặt tiền chia thành 3 gian chính với 2 chái 2 bên đầu hồi, điều này được duy trì trong kiến trúc nhà 3 gian 2 chái hiện đại, bên cạnh đó là cửa gỗ, hiên nhà, bậc tam cấp kết hợp khoảng sân rộng ở mặt tiền tạo nên không gian thoáng rộng, yên bình nhưng hiện nay các gia đình thường sử dụng kết cấu đơn giản hơn và chắc chắn hơn, trong đó chủ yếu là sử dụng hệ vì kèo lợp ngói hay đổ mái bê tông rồi dán ngói. Móng nhà cũng chủ yếu dùng bê tông sắt thép, gạch chỉ chứ không dùng đá như trước.

Mẫu thiết kế nhà 3 gian 2 chái hiện đại bê tông cốt thép đơn giản, sang trọng

Chất liệu được sử dụng trong kiến trúc nhà 3 gian 2 chái hiện đại cũng là những vật liệu mới tạo nên vẻ đẹp sang trọng hơn như màu sơn nhà, ngói thái, gạch không nung, gạch ốp lát sàn, trần thạch cao, đặc biệt là sử dụng bê tông cốt thép là chủ yếu thay thế cho bùn rơm, đất sét, đá rối, đá hộc… Hệ thống cửa sổ kết hợp gỗ và chất liệu kính mang đến nét đẹp tinh tế và không khí thời đại hơn là sử dụng vật liệu gỗ nguyên bản.

Xử lý mặt bằng công năng cho mẫu nhà 3 gian 2 chái hiện đại với sự tiện nghi

Về công năng, kiến trúc nhà 3 gian 2 chái có sự bố trí công năng hiện đại đề cao sự tiện nghi và riêng tư, vì thế các phòng chức năng hầu hết chia thành phòng riêng đúng với mục đích sử dụng từng chức năng, có thể đặt bàn thờ ở gian giữa nhưng cũng có thể đặt phòng thờ riêng, gian giữa thành khu tiếp khách. Nhìn chung, công năng của nhà hiện đại gắn liền với nếp sống sinh hoạt hiện đại cũng như các vật dụng hiện đại.

Khung cảnh yên bình, mộc mạc từ kiến trúc nhà 3 gian 2 chái hiện đại mái ngói đỏ tươi diện tích 150m2

Kiến trúc mái: Vẫn là kiến trúc mái dốc thường là 4 mái nhưng được cách tân thành những kiểu dáng vô cùng thanh thoát và ấn tượng, màu sắc mái đa dạng gồm cả màu xanh, màu đỏ, màu nâu…chứ không chỉ đơn thuần có 1 màu đỏ như nhà truyền thống. Hiện nay mái thái là loại mái được ưa chuộng nhất, tuy nhiên nhiều gia đình nông thôn vẫn sử dụng mái ngói đỏ truyền thống mộc mạc.

Chi phí xây dựng nhà 3 gian 2 chái hiện đại

Chi phí xây dựng nhà đẹp 160m2 với kiến trúc nhà 3 gian 2 chái hiện đại

- Giá xây dựng nhà 3 gian 2 chái ở nông thôn và vùng ngoại thành cũng không quá cao khi sử dụng các vật liệu hiện đại thay cho khung gỗ như nhà truyền thống. Tuy nhiên đơn giá xây dựng kiến trúc nhà 3 gian 2 chái còn phụ thuộc vào chất lượng của vật liệu được sử dụng, phụ thuộc vào vùng miền xây dựng và thông thường nếu chất lượng ở mức trung bình, ngôi nhà đơn giản không cầu kỳ thì đơn giá xây dựng dao động khoảng 4.5 – 5 triệu/m2. Chúng ta có ngôi nhà tổng diện tích là 200m2 (tính cả diện tích mái) thì chi phí xây dựng khoảng từ 900 triệu – 1 tỷ đồng. Như vậy diện tích càng lớn thì chi phí xây dựng càng cao.

- Nếu sử dụng chất liệu gỗ để xây dựng nhà 3 gian 2 chái truyền thống thì chi phí xây dựng sẽ lên tới khoảng vài tỷ đồng và tùy vào mức độ sử dụng gỗ tự nhiên cũng như chủng loại gỗ để quyết định mức giá chính xác để xây nhà. Ngoài ra nếu kiến trúc nhà 3 gian 2 chái bằng gỗ mà được khắc chạm hoa lá vân mây hoặc con vật trên các thanh gỗ vì kèo, cửa gỗ hay trên quá giang thì chi phí xây dựng sẽ cao hơn nhiều.

Nhìn tổng quan về kiến trúc nhà 3 gian 2 chái có sự thay đổi theo thời gian nhưng về kiểu dáng vẫn là nét đẹp mộc mạc, khiêm nhường đó. Với kiến trúc truyền thống thì đó là mái nhà của làng quê hồn hậu Việt Nam, của bức tranh giản dị, đơn sơ nhưng ấm áp, thanh bạch, sân vườn tươi xanh thoáng rộng còn đói với kiến trúc nhà 3 gian 2 chái hiện đại là sự thay đổi theo xu hướng phát triển của thời đại tạo nên vẻ đẹp sang trọng hơn, tiện nghi và bền vững hơn. Chất liệu hiện đại phù hợp hơn với điều kiện kinh tế của con người thời nay.

Xem thêm: Hướng dẫn bố trí mặt bằng biệt thự mini tiện nghi và khoa học