Xây dựng nhà bằng tre, vật liệu truyền thống với kiến trúc hiện đại TIN215087

Kiến trúc nhà bằng tre vốn không còn xa lạ gì với người Việt Nam ta. Sự phát triển của bê tông cốt thép đã khiến cho việc sử dụng vật liệu tự nhiên này ngày càng ít phổ biến. Bẵng đi một thời gian dài, trong một vài năm trở lại đây, xây dựng nhà bằng tre như một xu hướng trở lại với nền kiến trúc hiện đại. Ứng dụng của nó trong việc xây dựng dường như đa dạng và cao cấp hơn.

Xây dựng nhà bằng tre đang trở lại để tiếp tục biến thành xu hướng trong kiến trúc

Rõ ràng, nếu nhắc đến tre, người ta không liên tưởng gì tới những mẫu biệt thự đẹp, cao tầng mà chỉ nghĩ tới những ngôi nhà nhỏ nhắn giản dị và đơn sơ. Tre nứa vốn là loại vật liệu rất quen thuộc trong kiến trúc truyền thống Việt Nam. Loại vật liệu tự nhiên ngoài công dụng trong kết cấu nội ngoại thất, nó còn là một loại vật liệu hữu hiệu để chống nóng cho công trình nhà ở.

Ngày nay, tre nứa tuy không còn là vật liệu phổ biến, tuy nhiên, kiến trúc nhà bằng tre lại phát triển theo một triều hướng khác, vươn tầm trở thành các công trình kiến trúc cộng đồng, nhà ở độc đáo, thậm chí là một trong những kiểu nhà ở giá rẻ  nhưng có chất lượng cao.

Tuy nhiên, vẫn có nhiều người hoàn toàn chưa tin tưởng vào việc xây dựng nhà bằng tre.

Nhiều người vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng vào chất lượng của những ngôi nhà bằng tre nứa

Xây dựng nhà bằng tre có đảm bảo chất lượng của thiết kế nhà ở hay không?

Tre là một vật liệu từ tự nhiên, do đó có nhiều người lo ngại các công trình bằng tre không đảm bảo được độ bền, chất lượng, bị mối mọt, mục gãy sau một thời gian sử dụng

Tuy nhiên, trên thực tế, nhà bằng tre có độ bền không thua kém gì các thiết kế nhà bằng gỗ. Ở Nhật Bản, nhiều ngôi nhà bằng tre đã tồn tại hơn 200 năm. Tre dễ uốn nhưng vẫn đảm bảo độ cứng (cứng hơn 27% so với gỗ sồi) chính vì vậy nó được mệnh danh là “thép xanh” cho các công trình, với những đặc tính cơ học phù hợp cho xây dựng . Bên cạnh đó, tre nữa lại có khả năng không tỏa nhiệt như bê tông, cách nhiệt tốt, giúp giảm nhiệt đáng kể cho công trình nhà ở, vô cùng phù hợp với khí hậu nóng ẩm của nước ta.

Tre có độ cứng cao nhưng lại rất dễ uốn, được mệnh xanh là “thép xanh” cho những công trình

Theo Ths.KTS Trần Quốc Việt, Phó trưởng khoa Kiến trúc và quy hoạch, trường đại học Xây dựng Hà Nội: “Tre là vật liệu có cấu trúc dạng sợi, nhiều lớp đặc rỗng, nên có khả năng giảm nhiệt rất tốt cho công trình, là vật liệu truyền thống, sử dụng trong nhiều vùng khí hậu, nhưng do đặc thù liên kết sẽ tối ưu hơn khi được xử lý và kết hợp với các loại vật liệu khác (rơm, bùn, đất…)

Tre có tính chất nhỏ gọn, dạng hình ống, có khả năng ứng dụng linh hoạt. Khi xây dựng nhà bằng tre, các thân tre sẽ được liên kết với nhau bằng mối nói để tạo thành những cột chịu lực chắc chắn. Tại mỗi địa phương, mối nối tre sẽ được sử dụng bằng các vật liệu khác nhau, từ giản dị tới phức tạp, từ dây xiết cho tới khung xắt, bu lông, từ ít cho tới nhiều tiền…tùy vào mức độ đầu tư của gia chủ.

Điểm đặc biệt khi xây dựng các công trình nhà bằng tre chính là mỗi công trình xây dựng, hoàn tất xong sẽ cho ra nhiều kinh nghiệm thay đổi kỹ thuật của mối nối trên công trình tre mới.

Một số khớp nối bằng tre tạo liên kết tự nhiên, không cần đinh cho các bộ phần nhà ở

Gần đây, ba nhà nghiên cứu thuộc viện Đại học Công nghệ Delft và Eindhoven (Hà Lan) P. van der Lugt, A.A.J.F. van den Dobbelsteen và J.J.A. Janssen, trong một công trình đăng trên tạp chí Construction and building materials năm 2005 và đánh giá tre như một vật liệu xây dựng trong tương lai của châu Âu. Các nhà nghiên cứu đã so sánh tre với gỗ, bê tông và thép về các phương diện môi trường, kinh tế, kỹ thuật và đã đưa ra kết luận là tre là vật liệu xây dựng thân thiện nhất với môi trường, có tính cạnh tranh cao đối với các vật liệu xây dựng cổ điển, có nhược điểm nhưng các nhược điểm đều có thể được khắc phục hoàn toàn.

Các nhược điểm của tre hoàn toàn có thể khắc phục được để từ đó cho một công trình nhà ở đẹp, độc, lạ

Có thể thấy xây dựng nhà bằng tre hoàn toàn khả thi và hợp lý. Do đó, việc xây dựng các công trình bằng vật liệu này chỉ còn mang tính phù hợp với cảnh quan hay không, phù hợp với nhu cầu và sở thích của gia chủ hay không mà thôi.

Ưu điểm khi xây dựng nhà bằng tre

• Giá thành rẻ, một trông trình nhà ở hoàn toàn bằng tre có kinh phí chỉ bằng 1/3 thậm chí 1/4 chi phí xây dựng một ngôi nhà bằng bê tông cốt thép hay bằng gỗ.
• Là vật liệu xanh, có tính phát triển bền vững trong tương lai, không gây ô nhiễm môi trường, không tạo ra nhiều rác thải xây dựng.
• Tạo ra công trình nhà ở mang tính độc đáo mà vẫn bình dị, gần gũi với người sử dụng; công trình chắc chắn với độ bền trên 200 năm
• Tre có độ đàn hồi lớn, cứng và nhẹ, là vật liệu làm nhà rất lí tưởng.
• Tre có khả năng cách nhiệt cao, giúp cho công trình nhà ở không cần sử dụng điều hòa mà vẫn mát

Tre có nhiều ưu điểm vượt trội hơn các loại vật liệu truyền thống khác

Một số lưu ý khi xây dựng nhà bằng tre nứa

• Để tre được bền, ít bị côn trùng, mối mọt làm hại, cần xử lý kỹ trước khi đưa vào sử dụng (do trong ruột tre có tính bột thu hút các loại côn trùng). Thông thường, người ta ngâm tre vào bùn ao khoảng 3 – 6 tháng.
• Che có lớp chống thấm nước nên khi muốn sơn các ngôi nhà xây dựng bằng tre sẽ gặp khó khăn. Để khắc phục điều này, bạn cần dùng loại sơn đặc biệt, sử dụng riêng cho khu vực trơn bóng, ít bắt dính.

Người ta thường ngâm tre trong bùn ao khoảng 3 đến 6 tháng để chống mối mọt cho chúng

Ứng dụng xây dựng nhà bằng tre trong cuộc sống

Kiến trúc nhà bằng tre chống chịu động đất ở Thái Lan

Ngôi nhà này chính là khu thể thao Bamboo Sports Hall được thiết kế bởi công ty kiến trúc Chiangmai Life Construction. Công trình này được lấy cảm hứng từ hoa sen, mang dáng vẻ của kiến trúc hiện đại. Đặc biệt, nó có khả năng chống chịu được động đất mạnh, là công trình nhà tre thân thiện với môi trường, nói không với “dấu chân carbon” , thậm chí nó có khả năng hấp thụ các bon nhiều hơn lượng cacbon mà nó thải ra.

Khu thể thao Bamboo Sports Hall khi nhìn từ trên cao cuống như một chiếc nón khổng lồ

Khu thể thao này được hoàn thành trong năm 2017, có diện tích 782m2 với sức chứa khoảng 300 học sinh. Đây là một mô hình xây dựng nhà bằng tre lớn nhất tại Thái Lan, có khả năng tự thông gió và hấp thụ ánh sáng tự nhiên. Khu thể thao cung cấp sân tập đa năng, có thể cung cấp sân tập cho các môn bóng rổ, bóng chuyền, cầu lông, futsal và cũng có thể là nơi tổ chức văn nghệ cho các em học sinh.

Không gian bên trong rộng rãi với sức chứa lên tới 300 học sinh

Công trình này hoàn toàn sử dụng các nguyên liệu tự nhiên, không sử dụng bất kì phần thép trợ lực nào, nhưng công trình vẫn có khả năng để tồn tại khoảng 50 năm. Rõ ràng, với một công trình kiến trúc nhà bằng tre, làm hoàn toàn từ tự nhiên thì tuổi thọ này là vô cùng tuyệt vời!

Một số hình ảnh thiết kế của công trình: 

Kết cấu công trình cân xứng, tạo sự chắc chắn

Thiết kế thoáng đãng tạo khả năng hút sáng và thông gió cao

Hướng dẫn làm nhà bằng tre chỉ với 50 triệu đồng

Ngày nay, người ta thường xây dựng các mẫu biệt thự hiện đại đẹp mắt với vật liệu chủ yếu làm bằng xi măng, cốt thép, gạch nung. Ít ai nghĩ tới việc xây dựng nhà bằng tre, dù cho kinh phí xây dựng một căn nhà này chỉ bằng kinh phí bạn xây dựng cổng cho một ngôi nhà bằng bê tông cốt thép. Nhiều người lựa chọn xây nhà bằng tre để làm khu nhà nghỉ dưỡng, đây cũng là một ý tưởng hay và có thể đáp ứng được nhu cầu của nhiều người, không cớ là những người có nhiều tiền.

Thiết kế công trình có tính ưu việt trong việc tính toán thông gió và tạo không khí trong lành cho căn nhà

Công trình nhà làm bằng tre dưới đây được hoàn thiện chỉ với chi phí 50 triệu đồng. Thiết kế nhà đẹp này được phân chia không gian theo sơ đồ hình chữ nhật với 4 không gian thông thoáng, có cửa ra vào rộng rãi. Công năng sử dụng căn nhà gồm 1 phòng khách, 1 phòng bếp nấu, phòng tắm, phòng vệ sinh, 2 phòng ngủ. Phía trên còn có thêm một tầng gác mái được thiết kế rất cơ động để có thể đóng mở 4 góc mái để tọa cho không gian nhà ở bằng tre thoáng đãng hơn.

Mái nhà có khả năng mở ra 4 phía để thông gió, và có thể đóng lại để chắn mưa nắng

Bên cạnh đó, thiết kế nhà cấp 4 1 tầng 2 phòng ngủ này còn có đầy đủ hệ thống cấp nước sạch, thoát nước thải để phục vụ từng nhu cầu sinh hoạt nhỏ nhất của gia chủ.

Toàn bộ công trình nhà ở được thiết kế thông thoáng với hệ thống cửa ra vào và cửa sổ có tính toán chặt chẽ.  Thiết kế nhà cao ráo với hệ thống cột tre nâng cốt sàn lên 1 m, tránh ẩm ướt từ đất làm mục sàn tre, cũng như giúp nhà ở thoáng mát hơn. Căn nhà này được xem là thiết kế nhà phfu hợp với những bà con sinh sống tại vùng lũ lụt, thường xuyên có thời tiết nóng bức ngột ngạt nhưng khu vực cũng hay xảy ra ngập lụt.

Dựa vào các kinh nghiệm thức tế, các kiến trúc sư và kĩ sư đã tính toán kết cấu kĩ càng, giúp căn nhà có khả năng chịu gió mạnh cấp 10, do đó, bạn hoàn toàn yên tâm về độ an toàn của ngôi nhà bằng tre độc đáo này.

Vấn đề duy nhất cần lưu ý khi sử dụng căn nhà chính là phòng chống cháy nổ. Việc này, ngoài trang bị các thiết bị phòng cháy thig gia đình cũng nên chú ý tới các vật dụng gây cháy trong nhà.

Vấn đề duy nhất cần lưu ý khi sử dụng căn nhà chính là phòng chống cháy nổ. Việc này, ngoài trang bị các thiết bị phòng cháy thì gia đình cũng nên chú ý tới các vật dụng gây cháy trong nhà.

Đây cũng là một gợi ý nhà giá rẻ cho các gia đình khó khăn ở vùng núi.

Những công trình nhà bằng tre ở Việt Nam mà nước ngoài cũng biết tới

Nhà tre Trảng Bàng - Tây Ninh

Xây dựng nhà bằng tre đã trở thành một hình thức đặc biệt và cũng tốn kém thèo giant hi công như nhiề công trình biệt thự thông thường. Với công trình nhà tre ở Trảng Bàng, Tây Ninh, ông Đặng Hảo (chủ nhân) đã mất 2 năm để hoàn thành 2000m2 nhà bằng tre. Thiết kế ngôi nhà chủ yếu được làm từ gỗ và tre có sẵn ở địa phương và các vùng lân cận. Mái nhà nhà được lớp bằng lá dừa nước, một loại vật liệu cũng vô cùng phổ biến tại địa phương.

Căn nhà rộng rãi được xây dựng trên một khu đất vườn vô cùng rộng rãi

Ngôi nhà này được xem là chuẩn mực hình mẫu nhà ở dành cho những người thích lối sống chan hòa với thiên nhiên, thiền, tịnh. Năm 2012, nó đã được rao bán trên tờ The Wall Street của Mỹ với giá 1 triệu USD.  Tuy nhiên, có tiền chưa chắc đã mua được, bởi bạn còn phải trải qua vòng phỏng vấn khắt khe của chủ nhâ ngôi nhà.

Nội thất bên trọng bình dị nhưng tiện nghi và có nét sang trọng không ngờ

Cà phê Gió và Nước, Thủ Dầu Một - Bình Dương

Đây không hẳn là công trình xây dựng nhà ở bằng tre, nó là công trình quán café Gió và nước, nhưng lại là công trình bằng tre mang tính quy mô, độc đáo và nổi tiếng đầu tiên của Việt Nam. Công trình này được tạo nên bởi kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa và các cộng sự của mình, đoạt giải thưởng Kiến trúc quốc tế IAA 2008. Công trình này chủ yếu được xây dựng bằng cây tầm vông (họ nhà tre) tạo cảm giác như một đống rơm khổng lồ với các lối vào nhà xinh xắn!

Quán café gió và nước với kết cấu chắc chắn và vẻ ngoài bắt mắt, khác lạ

Điểm đặc biệt chính là bên trong quán, nơi thưởng thức café lại thấp hơn mặt nước, nên nó tạo một cảm giác độc đáo và khác lạ vô cùng cho thực khách. Công trình này hiện nay vẫn là mẫu biệt thự 1 tầng xây dựng bằng tre đẹp nhất ở Việt nam.

Không gian quán thơ mộng và thoáng đãng, tạo sự thư giãn tột bậc cho thực khách

Nhà hàng tre Bamboo Wing, Đại Lải – Vĩnh Phúc

Đây cũng là một công trình do kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa thiết kế, với hình tượng như hai cánh hạc dang rộng bay vút trên mặt hồ. Công trình này lấy ý tưởng từ những hoa văn trên mặt trống đồng của Việt nam với chất liệu chính là tre.

Nhà hàng Bamboo Wing gợi nhớ tới kiến trúc của café gió và nước. Một phần vì hai công trình này do cùng một kiến trúc sư thiết kế

Mới đây, nhà hàng Bamboo Wing được nhận giải Công trình nghỉ dưỡng và Công trình của năm do Hội kiến trúc sư châu Á trao tặng.

Một số ứng dụng khác trong việc xây nhà bằng tre nứa

Làm móng nhà bằng cọc tre

Cọc tre và cọc tràm là 2 giải pháp công nghệ truyền thống nhằm gia cố nền đất yếu cho công trình có tải trọng nhỏ

Cọc tràm và tre có chiều dài từ 3 – 6m được đóng để gia cường nền đất với mực đích làm tăng khả năng chịu tải và giảm độ lún; nâng cao độ chắt của đất, giảm hệ số rỗng từ đó nâng cao sức chịu tải của đất nền.  Tuy nhiên, cọc tre chỉ phát huy tác dụng trên nền đất ngập nước, nếu đóng trong đất kho, tre sẽ bị mục nát và phản tác dụng, làm nền đất trở nên yếu đi. Thường chỉ đóng cọc tre trong nền đất sét có nước với mật độ 16-25 cọc/m2,, khoảng cách mỗi cọc từ 20-25 cm

Cọc tre có tác dụng gia cố nền đất yếu cho các công trình có tải trọng nhỏ

Để biết chi tiết về quy trình làm móng nhà bằng cọc tre, quý vị có thể xem thêm bài viết Biện pháp thi công cọc tre của chúng tôi.

Trang trí nhà bằng tre nứa

Bên cạnh việc xây dựng nhà bằng tre, bạn còn có thể tọa nên các công trình kiến trúc nhà bằng tre bằng cách thêm vào ngôi nhà của mình các vật liệu trang trí bằng tre như bàn ghế, mành treo hay tạo tiểu cảnh thông tầng, vách ngăn trong và ngoài nhà… Đặc biệt đối với vách ngăn làm bằng tre nứa, chúng có khả năng lưu thông khí tốt, cách nhiệt cao, rất thích hợp dùng chắn nắng mặt tiền cho các công trình nhà ở hướng Tây.

Mành tre giúp cách nhiệt, chắn nắng mà vẫn làm công trình nhà ở thoáng mát

Thú vị hơn, tre nữa cũng có thể được sử dụng để làm cửa phòng, cửa sổ cho công trình hay nhiều món đồ nội thất mang tính thẩm mỹ cao. Mang tới hco căn nhà của bạn một không gian bình dị, gần gũi với thiên nhiên mà không làm mất đi sự thanh lịch, nền nã vốn có của phong cách nhà ở.

Tre trúc mang tới cho không gian nhà ở một tinh thần gần gũi với thiên nhiên

Xây dựng nhà bằng tre không hề khó khăn như mọi người vẫn tưởng. Nhà ở bằng tre là một phương án khả thi cho các vùng dân cư còn khó khăn, tận dụng luôn vật liệu từ địa phương để xây dựng nhà cửa. Nhà ở bằng tre còn có thể nâng tầm lên thành một công trình mang tính thẩm mỹ, và có tính độc đáo kiến trúc cao nếu được thiết kế cẩn thận và chỉn chu.

Với các hộ gia đình khá giả, muốn xây một căn nhà nghỉ dưỡng ở ngoại thành để cuối tuần cả gia đình cùng nghỉ ngơi, quây quần bên nhau thì rõ ràng, xây dựng nhà bằng tre chính là một phương án khả thi và vô cùng tối ưu.

Tham khảo thêm: Tư vấn xây nhà cấp 4 200 triệu